Cyntafanedigaeth

Cyntafanedigaeth

Enghraifft o'r canlynol	norm etifeddiaeth
Math	Etifeddiaeth
Y gwrthwyneb	olafanedigaeth

Cyntafanedigaeth ^[1][2] (Saesneg: primogeniture o'r Lladin am "cyntaf-anedig") yw'r system o etifeddiaeth gan y cyntafanedig, fel arfer y mab hynaf.^[3] Yn Lloegr ffiwdal (yn wahanol i'r drefn o dan Cyfraith Hywel yng Nghymru) a systemau cyfreithiol eraill, y mab cyntaf-anedig cyfreithlon sy'n cael yr hawl gyntaf i etifeddu eiddo.^[4] Mae ei hawliad yn gryfach na phob merch, mab iau a hyd yn oed meibion ​​hynaf anghyfreithlon. Y rheol yw y bydd yr hynaf bob amser yn cael yr hawliad cyntaf. Os nad oes mab, bydd pob un o'r merched yn etifeddu cyfran gyfartal o'r ystâd.^[4] Os nad oes plant, mae'r eiddo yn aml yn cael ei etifeddu gan y brawd hynaf. Ymhlith brodyr a chwiorydd, mae meibion ​​yn etifeddu cyn merched ac yn y blaen.

Ceir y cofnod cynharaf o'r gair (fel cyntaf-anedigaeth) ym Meibl William Morgan yn 1588 yn llyfr Genesis.^[5]

1. ↑ "primogeniture". Geiriadur yr Academi. Cyrchwyd 27 Hydref 2023.
2. ↑ "Y beirniad cyhoeddiad trimisol, er egluro gwyddoriaeth, gwladyddiaeth, llenyddiaeth a chrefydd". Ebrill 1871. Cyrchwyd 26 Hydref 2023. Unknown parameter |publication= ignored (help)
3. ↑ "primogeniture". Dictionary.com. Cyrchwyd January 20, 2017.
4. ↑ ^{4.0 4.1} "primogeniture". Legal Information Institute. Cornell University Law School. Cyrchwyd January 20, 2017.
5. ↑ "Cyntaf-anedigaeth". Geiriadur Prifysgol Cymru. Cyrchwyd 27 Hydref 2023.